Eski adıyla tekno girişim desteği olan ve yeni adıyla BİGG günümüzde girişimci olmak isteyenler için müthiş popüler diyebilirim. Elbette verilen 150.000 TL’ye kadar “hibe” (yani geri ödemesiz!) desteği, teknoparklarda sunulan ilave ayni (bir süreliğine kira almama, mentörlük, yatırım ağlarıyla buluşturma gibi) teşviklerin olması, bu destek programının bu kadar çok popüler olmasında şüphesiz başlıca neden olsa gerek.

Bu 150.000 TL’lik destek esasında iki bölümden oluşuyor; 40.000 TL + 110.000 TL. 40.000 TL’lik kısmı, devletimizin şirketinize hibe ettiği “sermaye desteği”. Yani, gençler bir işe girişmiş, 40.000TL de benden olsun diyerek yakanıza bir sürü cumhuriyet altını takıyor. Bu sermaye desteği iki seferde (iki dönemde) şirket hesabınıza yatırılıyor.

110.000 TL’lik ikinci kısmı ise iş planınızda detaylandıracağınız AR-GE harcamalarınız için verilen hibe desteğidir. Şimdi burada çokça kafa karıştıran bir konuya açıklık getireyim. 110.000 TL lik iş planı desteğini pazarlama, reklam, muhasebe ücreti, kira gideri, vs. genel giderler için kullanamıyoruz! Buraya dikkat. Ama, 40.000 TL’lik sermaye desteğini istediğimiz gibi kullanabiliyoruz; bu genel giderler dahil. İş planınızın finansal/harcamalar bölümünü hazırlarken bu ayrıntıya mutlaka dikkat etmelisiniz. Yoksa bu 110.000 TL lik limitinizden kesinti yapılır. Belirlediğiniz proje süresince YALNIZCA AR-GE faaliyetlerine yönelik harcamaları belirtmelisiniz. Desteklenmeyen harcamalar 110.000 TL’lik limitinizden düşülebilir ve siz bunun projeniz onaylandıktan sonra öğrenirsiniz genellikle. Sonra zor durumda kalmayın.

TÜBİTAK BİGG desteği kapsamında her yıl çağrı açıyor. BİGG başvurularını doğrudan TÜBİTAK’a yapmıyorsunuz. Onun yerine, TÜBİTAK’la anlaşması olan uygulayıcı kuruluşlara başvuru yapılıyor. Bu uygulayıcı kuruluşların güncel listesine şuradan bakabilirsiniz.

Ben yine de hızlı bir göz gezdirme için Uygulayıcı Kuruluşların listesini aşağıya ekledim:

 

BİGG başvurularının ne zaman açılacağını öğrenmek için elbette http://bigg.tubitak.gov.tr/  sitesine bakabileceğiniz gibi benim esas tavsiyem, uygulayıcı kuruluşların internet sitelerini ara sıra ziyaret etmeniz daha sağlıklı olacaktır.

Eğer henüz şirketleşmediyseniz, ekibinizi kurduysanız, iyi bir iş fikriniz olduğuna inanıyorsanız bunu gerçekleştirmek için BİGG desteği güzel bir fırsat sunabilir. Eğer tüm aşamaları geçip de BİGG hibe desteğini almaya hak kazandığınızda, TÜBİTAK sizden LTD ya da A.Ş. kurmanızı isteyecektir. Verilecek hibe desteği kuracağınız şirketin banka hesabına TÜBİTAK tarafından yatırılacak.

Unutmadan söyleyeyim, her şeyi de devletten ve vergi verenlerden beklememek gerekiyor. Her ne kadar BİGG ile bir hibe desteği alacak olsanız da, tüm devlet teşviklerinde olduğu gibi eninde sonunda sizin de az da olsa bir sermaye koymanız, elinizi cebinize atmanız gerekecektir. En azından desteği almaya hak kazandığınızda şirket kuruluşu aşamasında bir miktar da olsa (en az 20 bin TL) sermayeniz olmalı ki sorunsuz bir başlangıç yapın.

Bir başka önemli nokta ise BİGG desteğine herkesin başvuramıyor oluşu. Şartlar özetle şunlar;

• En az Üniversite (lisans düzeyinde) mezunu ya da örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenciler,
• Doktoralı değilseniz 45 yaşından daha genç olmalısınız
• Son üniversite diplomanızı (lisans, yüksek lisans veya doktora) 10 yıldan önce almış olmalısınız
• Daha önce tekno girişim/BİGG desteği almış olmamalısınız
• Başvurduğunuzda herhangi bir şirkette ortaklığınız olmamalı

Bu kriterleri sağlıyorsanız BİGG 1512’ye başvuru yapabilirsiniz.

Çok önemli bir ayrıntı daha söyleyeyim unutmadan; başvuruyu ekibiniz adına kim yapıyorsa bundan sonra TÜBİTAK ile o muhatap olacak. Yani TÜBİTAK sunumlarını yalnızca başvuru sahibi yapacak, gerekli yasal prosedür için imzaları o kişi atacak, hatta şirketinizi kurduktan sonra da başvuru sahibi kişi şirkette imza yetkisine sahip olacak. Bu gibi detayları en başta biliyor olmak, sonradan zor durumda kalmanızı engelleyecektir.

TÜBİTAK’ın Beklentisi

Peki TÜBİTAK’ın iş fikri seçim kriterleri neler? Öncelikle şunu belirteyim, TÜBİTAK iş fikirlerini değerlendirirken bir melek yatırımcıdan biraz farklı bakıyor. Zaten bazı melek yatırımcılar da TÜBİTAK’ın seçim kriterlerini en azından şaşırtıcı buluyorlar, yatırımcı gibi davranmadığını söyleyenler de yok değil. Bence TÜBİTAK iş fikirlerini değerlendirirken bir VC (Venture Capital / Risk Sermayesi) ya da melek yatırımcılardan farklı olarak şunları dikkate alıyor gibi;

• Bu iş fikri, ürün ya da hizmetin ülkeye faydası ne?
• Vatandaşlarımız bundan nasıl yararlanır?
• Bir ithalat ürününün/hizmetinin yerini alır mı? (ithalatı azaltma potansiyeli var mı?)
• İş fikri yerel mi yoksa yurt dışına ürün/hizmet satışı imkanı var mı? (yani ihracatımıza katkı yapar mı?)
• Sosyal bir fayda sağlar mı?

Elbette yatırımcıların da aradığı temel kriterler TÜBİTAK için de geçerli. Mesela;

• İş fikrinizin pazarı var mı?
• Yapılabilirliği
• Ekibin yetkinliği
• Finansal gereklilikler, maliyet

Örneğin iş fikriniz bir e-ticaret sitesi ise muhtemelen 1512 BİGG desteği alamayacaksınız. Ama ülkemizde olmayan fakat ithal ettiğimiz bir ürünü/hizmeti geliştirecekseniz şansınız var demektir. Akademisyensiniz ve yaptığınız çalışmaların bir ticari değeri olduğunu düşünüyorsanız 1512 BİGG size prototipinizi üretmeniz için güzel bir fırsat olabilir. Üstelik destek alma şansınız akademisyen olduğunuz için daha yüksek diyebilirim.

1512 BİGG süreci kısaca şöyle işliyor.

Birinci Aşama:

• Uygulayıcı kuruluşlar kendi BİGG internet sitelerinden çağrıya çıkıyorlar (duyuru yayınlıyorlar). Bazen uygulayıcı kuruluşların son başvuru tarihleri farklılık gösterebiliyor. Buraya dikkat.
• Girişim projeniz için başvurunuzu uygulayıcı kuruluşun BİGG için açmış olduğu internet sitesinden elektronik form doldurarak yapıyorsunuz. Genelde istenilen bilgiler şunlar;
  • Başvuru yapanın kimlik bilgisi, iletişim bilgileri
  • Proje ekibi ve deneyimleri
  • Proje hakkında bilgiler; amacı, iş fikrinizin yenilikçi yönü, çözdüğü problemler
  • Prototip ürününüzü geliştirmek için gerekli finansman tutarı
  • Vs.
• Uygulayıcı kuruluş tarafından başvurular inceleniyor ve ön elemeden geçiyor. Elbette uygulayıcı kuruluşlar mümkün olduğu kadar çok iyi iş fikri kendilerine ulaşsın istiyorlar. Sonuçta elemeyi geçen başvuru sayısı ne kadar çok olursa onlar için de o kadar iyi. Ve yardımcı olmayı da gerçekten çok istiyorlar.
• Ön elemeyi geçen girişimciler 2-3 hafta süren bir eğitime davet ediliyorlar. Burada Business Canvas, iş planı hazırlama, mentörlük eğitimleri veriliyor. Eğitimler tabii ki ücretsiz.
•  Uygulayıcı Kuruluş yönetimine (genelde gayet  yüksek profilli bir heyet önünde) 3 dakikalık bir sunum yapmanız isteniyor. Bu sunuma çok iyi hazırlanmalısınız. Sunum öncesi tekrarlar yaparak bu 3 dakikalık süreyi ne yapıp edip uymalısınız ve vermek istediğiniz mesajı tam olarak sunmalısınız. Bazen bu snumlar aynı gün içinde yapılıyor ve sunumu dinleyen heyet sunumların ilerleyen saatlerinde yorulabiliyor. Bu yüzden mümkünse o gün ilk sunum yapan 5 kişiden biri olun (bu tüyoyu parayla alamazsınız :)). Bu sayede soru cevap için ek süre şansınız olabilir.
• Özet iş fikrinizi sunum dosyanızla birlikte uygulayıcı kuruluşa gönderiyorsunuz ve birinci aşama değerlendirmesinin sonucunu merakla beklemeye başlıyorsunuz. Özet iş fikrinizi bazı uygulayıcı kuruluşlar daha başvuru aşamasındayken alıyorlar.
• Genellikle birkaç hafta içerisinde birinci aşama değerlendirmesi uygulayıcı kuruluş tarafından tamamlanıyor ve kazananlar ikinci aşama için davet ediliyorlar.

Tebrikler! İlk aşamayı başarıyla geçtiniz..Ama daha bitmedi. Henüz TÜBİTAK’a sıra geldi. Buna da ikinci aşama diyoruz. Sonraki yazımda ikinci aşamayı anlatıp bir süreç akışı çizeceğim.

---

Devlet Destekleri Yazı Dizisi

• Çılgın Devlet desteklerine Giriş
• Tekno-Girişimcilerin Favorisi: TÜBİTAK 1512 BİGG
• Tekno-Girişimcilerin Favorisi: TÜBİTAK 1512 BİGG (2. Aşama)
• TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
• Bilişimcilere Gerçek Olamayacak Kadar Güzel İhracat Destekleri
• Bilişimcilere Gerçek Olamayacak Kadar Güzel İhracat Destekleri-2
• 1511 TÜBİTAK Öncelikli Alanlar AR-GE Desteği

 

---

Also published on Medium.